Khangthah hon Service i-lunglutna kihol ute!

Tulai khangdong lekhasim atamjon agel thupipen chu Degree nei a Government Service kiholding tihi ahi. Lamchom chom a tohthei (kineh hol nathei) tampi umjong leh Govt. Service neiho ingaisang na’u hi achom neo-marxism post-. Hiche hi ajeh tampi umjong leh atohmun a kon akichol (retired) tokah a lhalo (salary) kisuhtah a amu jeh, chule natoh neocha hijong leh innsung khat kivah nakham asan tei ji jeh-u hi ahi.

Eimite lah a service ikhohsah jeh uvin achesa kum-10 vel sung lekhaso chom chom’a article kana jih naho ah keijong natoh neiloulai kana hi vang’in ‘Career’ lam toh kisai thu hohi kana ha jih pen’e.
Chutia khangdong ho tilkhou toh natoh hol kahin kop jing lai’in Pathen lungset in MPSC noi’a Asst. Professor (College jilkung) kilhen na exam chu kahung lolhing in, tukum February lha chun appoinment kana mu uve. Chujou in, April lha chun posting mun eihin pedoh uvin ahi leh thinglhang lam peh College khat kahung chu kha in ahi.

Kihasei hih jong leh Thinglhang mun hohi phaigam sang in akhangtou mo jep in, kimanchah dan leh ‘infrastructure’ ho jong alhasam jep tei ji’e. Ajeh chu government in ageldao nakah in agam mi hon jong ikhohsah na’u lhomjep dan in aum’e. Phai gam’a School le College ho hi simlai kiloikhom hon avesui thei jep in, thinglhang lam vang atamjo avesui ding umlou ahi.

Phai a pat mun gamlha thim tah a posting lha hijong leuveng hiche College mun a posting thah hochu kaki hou ji uvin ijochan a gamsung, adeh a simlai ho hinkho, sem ding kati ji uve. Ahin, amun tah kahung lhun uva session thah ahung kipat ngal phat chun amun umdan ho kahin ve uvin ahileh geltoh ahung bang behseh tapoi. Posting ana lha masa abang chun akhel in mi akikoi uvin, abang kitma chun akhel a jong mi koi lou, ahivang a natoh na mun a hung kha behseh lou tiho ana um in ahi. Ajeh chu department akihon vang a student umlou na jong um ahi.

Hiche kikah lah ahin athah a galut jilkung ho lah a jong akhel a mi kikoi loi, adei phat phat a College a hung, ahilou leh amun a um’a ahivang a adeiphat phat a inn che tiho hi ahung um pan tan ahi. Hitijeh hin lunglut tah a tohnom hodin thaset aum lheh tan, chule hiche mun a ana umsa senior teacher ho kinepna jong atong kha tan ahi. Ajehchu senior teacher phabep College ngailu tah tah hochun jilkung thah ho ahung a College ahung kisemhoi ding chu ana ngalal jing’u ahi.

Hiche a kon kahet doh khatchu tulai hi lhalo (sum) la dei ngal’a na tohnom lou, service amu vang a a-natoh na a lung-oi lou, ahilou leh a-natoh chula deimo lou ahivang a posting mun deilou jeh-a adei bang a tong theilou ti ho jong hi umthei ahi.

Hijeh chun khangthah simlai ho hin Graduate ham, ahilou leh Post Graduate ham beh chai a natoh kihol ding tihi igel cheh diu ahijeh in natoh ihol masang uvin ipi line ah che leng keidin lungkim na ahi in, ka-natoh na a lunglut tah leh kitah tah in na katong thei dem tihi igel diu ka-deisah’e. Akhuti louleh hahsa tah a natoh hinmu a, i-natoh na a lung-oilou kiti jong hi thil khohtah khat ahi.

i-Natoh na a ilunglut lou teng eima ding keo hilou’a itoh khompi ho dia jong lung lhahdai na hithei, chule student/mipi hodia jong hamset na hithei ahi. Pathen hing hou chate jong ihi uvin, government natong kahi tia tonglou a lhalo kisan ding, ahilou leh ikhel a mi koi a eima inn a nomtah a umding kiti hohi i-sakho’u toh jong kitoh lou ding ahi. Hinlah akikah lah a aloutheilou jong chu umkhat nate!

Khangdong Simlai natoh hol ho dia tohthei khat pou pou kimu ding chu (tup-le-doi kicheh tah nei ahi ngal lou leh) athupi pen ahinai. Ahin, service mu ding igel thupi utoh kilhon a eima lunglut na jong iki vet jep diu hi khonung changei a i-hamphat nau hiding ahi. Akhuti lou leh i-tohmun jeh-a lhagao leh tahsa lam akopto a lhahdai na hithei ahi.

Article written for Eimi Times in August 2018.

Comments

Popular posts from this blog

Mukt Shabd Journal: Is it a Fake Journal?

What have the Meiteis Benefitted through this Conflict?

Khangdong ho ding’a kitilkhou nathei tah Bosco hinkho